Punkowy humor

Od momentu powstania w latach 70. punk rock był ruchem, w którym afirmacją obejmowano chwilę obecną, teraźniejszość, czego znakami rozpoznawczymi był rock and roll, postawa zrób to sam i poczucie humoru. Na Zachodzie pokolenie utożsamiające się z subkulturą punk starało się aktywnie dystansować od norm wychowania, od wszelkiego rodzaju więzi kulturowych i kształtować nową tożsamość poprzez swoją sztukę. W Polsce nie było inaczej, choć punk ciężkości sprzeciwu dotyczył bardziej aparatu socjalistycznego państwa niż przywiązania do miejsca pochodzenia.

Najlepszy punk, podobnie jak najlepszy humor, jest krytyczny i celny, a żaden gatunek muzyczny nie używał dowcipu lepiej niż punk-rock. Nie powinno to dziwić, ponieważ punk czerpał swoje estetyczne założenia z najbardziej wywrotowych stylów sztuki posługujących się humorem, czyli z dada, surrealizmu i sytuacjonizmu.  Podobnie jak te ekspresyjne ruchy artystyczne, punk nie tyle wykorzystuje humor, jako formę użytkową, co poprzez niego wyraża swoją istotę.

Komicy od wieków niczym sumienie swoich czasów obnażali i wyśmiewali możnych i decydentów. Błaźni pełnili ważną funkcję na każdym szanującym się dworze, bo ich niewybredne żarty uczyły i objaśniały to, co działo się na szczytach władzy. Czy dzisiaj tę funkcję pełnią gwiazdy zespołów punkowych i post-punkowych? Trudno orzec. Na pewno mają na to wielką ochotę i ambicje, przypomnijmy choćby Sex Pistols i ich okładkę z podobizną królowej z agrafką albo akcje Pussy Riot przeciwko Putinowi, czy teksty śpiewane przez niektóre zespoły w Jarocinie.

  

Z tego wniosek, że humor punkowy to humor zawsze nakierowany na jakiś konkretny cel, nawet jeśli jest to cel infantylny lub trywialny. Do tego, aby zadziałał trzeba więc opozycji, źródła konfliktu. Może nim być instytucja społeczna, obyczaje kulturowe lub sama muzyka, cokolwiek aby było to antagonistyczne z punktu widzenia punka. Niezależnie jednak od ukierunkowania, punkowy humor może atakować na wiele sposobów - bezpośrednio przez teksty, a może bardziej pasywnie poprzez styl muzyczny, wykonanie lub wizerunek. Czasami ruch taneczny, fryzura lub okładka albumu mogą stać się środkiem przekazu humoru. O modzie punkowej pisaliśmy już kilka razy (TUTAJ) , niemniej warto przypomnieć owe groteskowe irokezy, podarte ubrania spięte agrafkami (LINK).

Podobnie jak wcześniej dada, punk odrzucił racjonalność i logikę, a jednak w ciągu kilku krótkich lat był w stanie zdekonstruować, zniszczyć i podważyć wiarygodność rock and rolla. Może dlatego, że punk gardzi tym, co modne i piękne, stawiając na antyartystyczny efekt, który odwraca tradycyjne relacje między twórcami a widzami. Jest tak samo jak dada jednocześnie anty-dada, głosząc przekonanie, że sztuka odzwierciedla życie - a może na odwrót - życie jest przypadkiem, i dlatego nie da się go kontrolować.

Pozostaje wówczas humor. Humor punkowy, który tworzy wspólnotę, jest lepiszczem subkultury, by dzięki niemu była ona w stanie w ogóle zaistnieć. Humor pozwala również nawiązać nić porozumienia w obrębie grupy, złożonej często z outsiderów. I nie musi to być humor wyrafinowany, może być to nawet dowcip mroczny, tzw. wisielczy, ważne aby odzwierciedlał punkową osobowość. 

Czytajcie nas - codziennie nowy wpis, tego nie znajdziecie w mainstreamie.